Ponieważ w tytule nie chodzi o wesoły obóz skautów z familijnego filmu, mamy do czynienia z oksymoronem takim, jak wesołe smutki. Trzeba było odwagi, by wystawić sztukę o kabarecie w obozie koncentracyjnym, do tego w konwencji musicalu. Ryzyko się opłaciło, a w efekcie powstał najciekawszy spektakl ubiegłego sezonu

Nieczęsto (piszę ostrożnie, mimo że nie znam precedensu) mieliśmy w Legnicy okazję obejrzeć światową prapremierę sztuki powstałej (już 13 lat temu) poza granicami naszego kraju. W przypadku „Komedii obozowej” mieszkającego w Niemczech brytyjskiego dramaturga Roya Kifta tak właśnie się stało, mimo że wcześniej zapowiadano premierę tej sztuki w Paryżu. Zresztą, nie tylko tam przymierzano się do jej wystawienia, ale… W każdym przypadku teatralnym decydentom zabrakło w końcu odwagi, by podjąć artystyczne ryzyko i wystawić muzyczno-kabaretowy spektakl z Holocaustem w tle.

- Myślałem, że nigdy za mojego życia ta sztuka nie zostanie wystawiona na profesjonalnej scenie. Jestem szczęśliwy, że w waszym świetnym teatrze mogłem ją zobaczyć. Gratuluję odwagi i wspaniałego zespołu aktorskiego – mówił po legnickiej premierze obecny na niej jej autor Roy Kift.

Spektakl w reżyserii Łukasza Czuja, z wykonywaną na żywo muzyką Łukasza Matuszyka, to – inspirowana prawdziwą historią - opowieść o kabarecie „Karuzela”, który działał w nazistowskim getcie dla europejskich Żydów w czeskim Terezinie, do którego trafiali przedstawiciele elit kulturalnych z wielu krajów. Bohaterem sztuki jest wybitny niemiecki aktor i reżyser Kurt Gerron (w tej roli Rafał Cieluch), któremu komendant obozu zlecił nakręcenie propagandowego filmu, który ma kłamliwie wykazać komfort życia w Theresienstadt.

Jest w tym spektaklu „wszystko co najlepsze z amerykańskiego musicalu, ale także z międzywojennych kabaretów Warszawy i Berlina. Temat trudny i bolesny, opowieść wielce ryzykowna, ale energia z jaką grane jest przedstawienie mogłaby topić lodowce Antarktydy” – pisałem po premierze. W późniejszych recenzjach ze spektakli granych na wyjeździe czytałem, że to „olśniewające”, „godne podziwu”, „powalające”.

Widz, przeniesiony w świat absurdu, będzie świadkiem szalonej groteski. Tej ostatniej broni, jaką dysponowali uwięzieni artyści kabaretu „Karuzela”, by poprzez humor, ironię i śmiech wyrazić swój sprzeciw wobec opresji i ocalić resztki człowieczeństwa. Zawarty w przedstawieniu sytuacyjny kontrast (kabaret w cieniu śmierci) potęguje, a nie – jak mogłoby się wydawać (a zapewne niektórym tak właśnie się wydaje) – rozmywa grozę sytuacji, czyniąc ją niemal obsceniczną.

Bezspornie ta realizacja narusza tabu, dla wielu przekracza granice. Tym radośniejszy był fakt, że w czerwcu właśnie to legnickie przedstawienie wygrało XXIV Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Bez granic", który odbył się w Cieszynie i Czeskim Cieszynie. Nagrodą była statuetka „Złamanego szlabanu”, co w tym przypadku – nad wyraz celnie - znaczyło dużo więcej, niż przekraczanie barier o charakterze państwowo-administracyjnym.

„Aktorzy (a zwłaszcza aktorki) legnickiego teatru śpiewają znakomicie, doskonale wygrywając odwagę straceńców, którzy śmieją się swoim katom w twarz. Jest w tym spektaklu moment poruszający, kiedy twórcy łamią konwencję kabaretu rodem z międzywojnia, wprowadzając na scenę ostry, punkowy rytm, obnażający opór, który kryje się za maską błazna” – pisała popremierowo Magda Piekarska w Gazecie Wyborczej Wrocław.

„W kulminacyjnej scenie punkowy rytm aż podrywa publiczność do pogo. A na sam finał, przejmujący finał, zapala się światło i z wszystkich stron rozlegają się dźwięki grungowego hitu Nirvany "Smells Like Teen Spiryt". Wszystko pasuje do siebie idealnie. Lepiej być nie mogło. Gdy usłyszałem ten gitarowy riff, miałem kluchę w gardle i ciary na plecach” – dodał w portalu 24 Legnica Piotr Kanikowski.

Jedyne w najbliższych tygodniach spektakle na dużej Scenie Gadzickiego (spektakl będzie pokazywany festiwalowej publiczności poza Legnicą) w sobotę i niedzielę 5 i 6 października o godz. 19.00. Bilet 25 zł (ulgowy 15 zł). Widziałem czterokrotnie, gorąco polecam.