Legnicki Almanach
Foto: WO(lca.pl)

Tom zawiera pięć bloków tematycznych. W pierwszym znalazły się artykuły sześciu autorek i autorów. Wojciech Kondusza przedstawił politykę „stabilizowania” ludności ukraińskiej w Legnicy i na Dolnym Śląsku w latach 1947 – 1989, analizując aktywność tej grupy narodowościowej w ramach Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Maria Kubasik przybliżyła historię planowanej w latach 1972 – 1973 budowy trzeciego pomnika w Legnicy, poświęconego przyjaźni polsko-radzieckiej. Z kolei Wiesław Maciuszczak poruszył kwestię, dotąd niebadaną przez legnickich regionalistów, mianowicie wymianę pieniędzy w 1950 r., przybliżając cykl tajnych przygotowań do tej operacji, atmosferę i nastroje, jakie w tym okresie panowały wśród mieszkańców Legnicy i powiatu legnickiego. Katarzyna Michalewicz zaprezentowała wizerunek Dalekiego Wschodu w tygodniku kulturalno-społecznym „As”, wydawanym w latach 1935 – 1939 w Krakowie, a skierowanym do wyższych sfer społecznych. Natomiast Andrzej Szczepański scharakteryzował działalność Niemieckiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego w Legnicy w świetle polityki etnicznej realizowanej w Polsce w latach 1944 – 1989.

Grupę artykułów w tej części zamyka tekst Marka Żaka, podejmującego pierwszą próbę opisania legnickich klubów sportowych w powojennej Legnicy w latach 1945 – 1948/1949.
Blok „Materiały” otwiera tekst Heleny Kalitki, zawierający rys historyczny Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 4 w Legnicy im. Bohdana Ihora Antonycza. Legnicka szkoła z językiem ukraińskim funkcjonuje już sześćdziesiąt trzy lata i jest najstarszą szkołą w Polsce. Małgorzata Kot-Łazarz dokonała natomiast analizy wnętrz kamienicy czynszowej z przełomu XIX i XX w. na Tarninowie.
Z kolei Edyta Łaborewicz przedstawiła mikrohistorie legnickich fotografów, bazując na aktach rzemieślników z lat 50. XX w., przechowywanych w legnickim oddziale Archiwum Państwowego.
Stanisław Andrzej Potycz, opierając się na własnych doświadczeniach (pełnomocnik Rządu ds. reformy samorządu terytorialnego w woj. legnickim), zaprezentował kulisy wprowadzenia reformy samorządu terytorialnego w Polsce i województwie legnickim oraz wybory do rad gmin w 1990 r. Autor podjął się jednocześnie próby oceny działalności samorządu terytorialnego w ciągu minionych trzydziestu lat.

Tekstem Mieczysława Pytla zainaugurowana została historia legnickiej muzyki młodzieżowej. Autor rozpoczyna gawędę o big beacie/rocku.

Natomiast materiał Honoraty Rajcy o dziennikarzu tygodnika „Konkrety”, przedwcześnie zmarłym Włodzimierzu Kalskim, pierwszym, który zajął się historią poniemieckiej Legnicy, stanowi zwiastun tekstów o nieprzeciętnych, nierzadko kontrowersyjnych legniczanach, tworzących powojenną historię miasta.
Z kolei Tadeusz Sznerch dokonał analizy literackiej i poetyckiej aktywności legniczan w latach 1945 – 1990, przybliżając niektóre ich sylwetki.

W trzecim bloku „Komunikaty i omówienia” autorzy przypomnieli wybrane wydarzenia kulturalne Legnicy. I tak W. Kondusza scharakteryzował siedmioletnią działalność stowarzyszenia „Pamięć i Dialog”, M. Kubasik zrelacjonowała spotkania autorskie z Cwiką Szternfeldem, poetą, mieszkającym w Hajfie, a Katarzyna Odrowska zaprezentowała krótką historię „Stacji Kultura” na legnickim dworcu kolejowym. Blok ten zamyka artykuł Justyny Teodorczyk o trzech dekadach Ogólnopolskiego Przeglądu Malarstwa Młodych PROMOCJE.

Stowarzyszenie „Pamięć i Dialog”, realizując program „Historia mówiona”, rejestruje, opracowuje i publikuje wspomnienia. W drugim tomie „Almanachu” prezentowane są cztery wspomnienia: Marii Furowicz, Bazylego Maliniaka, S.A. Potycza i Antoniny Trawnik.

M. Furowicz opisuje historię swoich rodziców, pochodzących z Drohobycza, których połączyła Legnica. B. Maliniak, mieszkający obecnie w Strzegomiu, w 1947 r. wraz z rodzeństwem i rodzicami został przesiedlony w ramach akcji „Wisła” na tzw. Ziemie Odzyskane – do wsi Piekary (gmina Udanin). Udostępnił kronikę rodzinną, spisaną przez siebie, W. Konduszy, który dokonał wyboru tekstu dotyczącego tragicznej sytuacji we wsi Czyrna – tuż przed deportacją, samej deportacji i zagospodarowania się na nowych, obcych ziemiach.

Natomiast S.A. Potycz przybliżył krótką historię o Zygmuncie Urbanie, legnickim opozycjoniście, zmarłym w lipcu 2020 r. Z kolei A. Trawnik opowiedziała o swojej działalności w Towarzystwie Miłośników Legnicy „Pro Legnica”, które w 2020 r. obchodziło jubileusz 50-lecia.

W dziale tym zamieszczono także tekst źródłowy o czarnej ospie w Legnicy w 1963 r., do którego komentarz opracowała M. Kubasik.

Drugi tom „Almanachu” zamykają „Varia”. Znalazły się tu dwa teksty: Katarzyny Kotlińskiej o wystawie prac malarskich Andrzeja Boja Wojtowicza w Muzeum Regionalnym w Jaworze i esej Karoliny Kuszyk, zatytułowany „Allerlei, czyli rozmaitości. Na marginesie ”.