Maria Kubasik i Marek Żak
Foto: WO(lca.pl)

- To były bardzo trudne czasy, okres stalinizmu. W 1956 roku doszło do pierwszego poważnego kryzysu politycznego w Polsce. Rozpoczął się od upublicznienia tajnego referatu Nikity Chruszczowa, traktującego o „kulcie jednostki”. Wprawdzie Chruszczow zabronił upubliczniania go, jednak Polska, jako jedyne państwo bloku „demoludów”, zrobiła to. Wywołało to lawinę pytań między innymi o Katyń oraz negację „kultu jednostki” - mówi Maria Kubasik, współautorka książki.

- Warunki życia były coraz trudniejsze. Odbył się pierwszy w PRL strajk generalny. Miejscem protestu były Zakłady Cegielskiego w Poznaniu. Robotnicy w ramach protestów wyszli na ulice, dołączyło do nich społeczeństwo Poznania. Protesty zostały krwawo stłumione. Zginęło wówczas prawie sześćdziesiąt osób, kilkaset odniosło rany.

Wydarzenia odbiły się szerokim echem w całym kraju, także w Legnicy, wielonarodowościowym mieście, gdzie obok Polaków i Rosjan mieszkali Żydzi, Niemcy, Grecy, Macedończycy, Romowie, Ukraińcy i Łemkowie.

- Poznański „czarny czwartek” sprawił, że na ulice wyszli robotnicy legnickich zakładów. Manifestacje miały przede wszystkim charakter antyradziecki. Ludzie żądali też poprawy bytu socjalnego, podwyżek płac niezawyżaniu norm – wylicza Maria Kubasik. – Legnickie demonstracje były po wrocławskich najliczniejsze na Dolnym Śląsku. Wyróżnili się podczas nich przede wszystkim kolejarze i hutnicy.

Lata powojenne były trudne dla mieszkańców Legnicy nie tylko pod względem finansowym. Problemy z zaopatrzeniem sklepów, a przede wszystkim problemy mieszkaniowe sprawiały, że w sytuacji gdy Rosjanie zajęli dużą część miasta, nastroje w mieście były bardzo gorące.

- Około półtora roku zajęły nam badania, zebranie materiału, napisanie książki. Postanowiliśmy zająć się tematem ponieważ w 2016 roku obchodziliśmy okrągłą rocznicę wydarzeń 1956 roku. Po drugie, poznając fakty z tamtego okresu, w wielu przypadkach zadziwiające, chcieliśmy je przybliżyć mieszkańcom – dodaje Marek Żak, współautor książki.

Maria Kubasik i Marek Żak wydobyli z archiwów właściwie wszystko, co dotyczy tego okresu i zawarli w swojej książce. „Legnica w 1956 roku”. Uroczysta gala, na której laureaci odebrali statuetkę, odbyła się w Sali Maneżowej. Uświetnił ją koncert noworoczny, którego gwiazdą była Ania Wyszkoni.

Ania Wyszkoni
Foto: WO(lca.pl)