Agnieszka Cubała
Foto: WP(lca.pl)

- W mojej książce jest nowe spojrzenie ponieważ jest to spojrzenie na nie przez pryzmat jednego dnia. Dzień był niezwykły, ponieważ właśnie w nim zogniskowały się wszystkie wątki sprawy polskiej. Zrzuty, niesamowicie istotne dla powstania, gdyż bez pomocy aliantów nie było w stanie funkcjonować, w tym samym czasie Stalin odmówił pomocy – mówi Agnieszka Cubała, autorka książki. - Po dwóch tygodniach walki, kiedy zaczęły się kłopoty z bronią, żywnością i wodą, nastroje wśród walczących nie były zbyt pozytywne, w związku z tym postanowiono dzień 15 sierpnia wykorzystać na przeprowadzenie ogromnej akcji propagandowej.

15 sierpnia był ważnym dniem w życiu Polaków. Obchodzono bowiem w nim rocznicę Cudu nad Wisłą, święto Wojska Polskiego, Wniebowzięcia Matki Bożej.

- Była to też rocznica czynu chłopskiego, związanego z mobilizacją aprowizowania Warszawy, dodatkowo w tym dnu odbyły się przygotowywane przez Biuro Informacji i Propagandy, tego dnia zorganizowano największą w historii całego Polskiego Państwa Podziemnego akcję propagandową. We wszystkich dzielnicach Warszawy opanowanych przez powstańców odbywały się uroczystości religijne, wojskowe, wydane zostały bardzo ważne odezwy. Między innymi „Odezwa do narodu polskiego” uznawana za jeden z dwóch najważniejszych dokumentów wydanych przez Polskie Państwo Podziemne. Żeby zmotywować żołnierzy były nadawane odznaczenia, odbywały się przysięgi ochotników. Odbyła się też największa w czasie okupacji akcja kulturalna, podczas której odbyło się wiele koncertów. Niewiele osób wie, że Leon Schiller zorganizował spektakl, w którym wystąpili najwięksi ówcześni aktorzy scen warszawskich. – wylicza Agnieszka Cubała.

- "Prezent" Polakom postanowili zrobić także Niemcy. Ściągnęli dodatkowe siły i atakowali Starówkę i Śródmieście i dokonali w tym dniu wielu zbrodni.

Obok tych wydarzeń w powstańczej Warszawie toczyło się zwykłe życie. Jemu także autorka poświeciła wiele miejsca. Opowieść swoją zawarła na prawie czterystu stronicach książki, którą ze sobą przywiozła do Legnicy, swojego rodzinnego miasta. Agnieszka Cubała bowiem jest legniczanką z urodzenia. Jest absolwentką I Liceum Ogólnokształcącego. Do Warszawy wyjechała na studia i tam została i pokochała mały lecz bardzo ważki kawałek historii Polski. Już podczas studiów w Szkole Głównej Handlowej zaczęła interesować się Powstaniem Warszawskim. Jej praca magisterska zatytułowana „Ku wolności. Międzynarodowe, polityczne i socjologiczno – psychologiczne aspekty Powstania Warszawskiego” powstała w wyniku pasji. Tak też spodobała się profesorowi Adamowi Strzębszowi, że została szybko wydana i, jak mówi autorka, otworzyła jej drzwi do pracy w Muzeum Powstania Warszawskiego i dalszego szperania w jego historii.

- Zawsze potrafiłam szukać. Różnego rodzaju materiałów i dotarłam do żołnierzy „Zośki”, dzięki temu poznałam trzy, jeszcze wówczas żyjące bohaterów „Kamieni na szaniec”. Jedna z nich, pani Dawidowska, czyli siostra Macieje Aleksy Dawidowskiego, ps. „Alek”, była żoną profesora Adama Strzembosza. Ze środowiskiem „Zośkowców” byłam wówczas bardzo związana – dodaje Agnieszka Cubała.

Tak narodziła się książka „Sten pod pachą, bimber w szklance, dziewczyna i … Warszawa. Życie codzienne powstańczej Warszawy" i kolejna „Skazani na zagładę? 15 sierpnia 1944. Sen o wolności a dramatyczne realia”. W przygotowaniu są następne. Wszystkie o Powstaniu Warszawskim.

Cechą charakterystyczną oprócz tego, że traktują o jednym temacie, są tytuły.

- O tylu rzeczach w nich piszę, że chcę żeby zawarł się w nich temat moich książek – tłumaczy autorka. - Uwielbiam tytuły poetyckie, ponieważ, tak jak kiedyś powiedziała Agnieszka Osiecka, dzięki poezji możemy w kilku słowach zawrzeć ogrom treści – dodaje.

Dodać należy, że za Sten pod pachą, bimber w szklance, dziewczyna i … Warszawa. Życie codzienne powstańczej Warszawy", Agnieszka Cubała została niedawno wyróżniona nagrodą Klio podczas XXV Targów Książki Historycznej w Warszawie.

-To rzeczywiście bardzo prestiżowa nagroda, przede wszystkim dlatego, że jest przyznawana rzez niezwykle szacowne grono. Przewodniczy mu profesor Tomasz Szarota. Wśród jurorów jest też profesor Henryk Samsonowicz uznawany za jednego z najlepszych historyków w Polsce – mówi autorka.

- Dla mnie to przeogromnym wyróżnieniem jest już sam fakt, że tacy znakomici historycy czytali moją książkę. Jeszcze bardziej dumna jestem z tego, że profesor Tomasz Szarota, napisał książkę „Okupowanej Warszawy dzień powszedni”, ikonę, „biblię” dla wszystkich osób, które chcą się zająć Powstaniem Warszawskim. Powiedział, że moja książka jest dalszym ciągiem jego. Większego komplementu nie mogłam sobie wymarzyć.

O książce, za którą dostała nagrodę zwaną książkowym Noblem dla historyków, mówiła legniczanom podczas poprzedniej wizyty w lutym. Pisarka ma na warsztacie kolejne książki dotyczące Powstania Warszawskiego.

- Oddaję właśnie do wydawnictwa książkę dotyczącą sportowców uczestników powstania. Bardzo ją polecam, ponieważ będzie ogromnie dużo niespodzianek. Okaże się,że osoby, których byśmy nie odważyli się skojarzyć ze sportem i Powstaniem Warszawskim, były jego uczestnikami i ze sportem także miały do czynienia – zapowiada tajemniczo kolejną swoją książkę, z którą z pewnością przyjedzie do Legnicy.