Rafał Jurkowlaniec
Foto: Wojciech Obremski (lca.pl)

Na mocy porozumienia dzieło wybitnego malarza zostanie nieodpłatnie przekazane stronie polskiej w roku 2012 na okres 12 miesięcy. W tym czasie podziwiać je będą mogli zwiedzający Zamku Książ, Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, Muzeum Miedzi w Legnicy oraz Muzeum Narodowego we Wrocławiu. W każdym z tych miejsc obraz będzie wystawiony na okres ok. 2 miesięcy.

„Krwawa niedziela. 1905” powstała w 1905 roku w Wiedniu i jest jednym z najlepszych, a zarazem największych, dzieł polskiego malarza. Jego wymiary to 3,85 x 8 m. Obraz Wojciecha Kossaka uwiecznia styczniowe wydarzenia z 1905 r., kiedy to wojska carskie zmasakrowały demonstrację robotniczą przed Pałacem Zimowym w Petersburgu. Przez lata dzieło Kossaka wystawiane było w największych galeriach w Europie i za oceanem. W 1917 r. zostało sprzedane polskiemu kupcowi, Kazimierzowi Dziewickiemu, i na stałe trafiło do zbiorów warszawskiej Zachęty. „Krwawa niedziela” do 1939 r. była jeszcze kilkakrotnie wystawiana i przyniosła polskiemu malarzowi zasłużone uznanie. W czasie wojny obraz przechowywany był w podziemiach Zachęty i przetrwał w nich stanie nienaruszonym.

Po wojnie obraz zniknął i dopiero w latach 70 odkryto, iż w 1947 podarowany został przez Bieruta Stalinowi z okazji 30 rocznicy rewolucji październikowej. Niestety, polskim badaczom nie udało odnaleźć obrazu w domniemanym miejscu jego przechowywania. Dokładny los dzieła Kossaka był nieznany aż do lat 90, kiedy to wreszcie udało się ustalić, że obraz jest w posiadaniu muzeum w Kirowogradzie na Ukrainie i znajduje się na liście ukraińskich zasobów dzieł sztuki.

Dziś, po ponad sześćdziesięciu latach od przekazania obrazu stronie radzieckiej, dzięki kontaktom Dolnego Śląska z Obwodem Kirowogradzkim i uprzejmości przedstawicieli regionu, pojawiła się realna szansa na zaprezentowanie „Krwawej niedzieli.1905” na Dolnym Śląsku.