– To co uprawiam określić można jako dizajn krytyczny. To nie tylko projektowanie przedmiotów optymalnych do produkcji i sprzedaży, ale również idea, którą w nie włączam, aby komentowały rzeczywistość – wyjaśnia Gabriela Gabukow-Kowalska, projektantka i działaczka.

Gabukow-Kowalska łączy dizajn z aktywizmem. Jest współautorką pierwszej w Polsce instalacji recyklingowej dla dzieci „reFUN” czyli placu zabaw zaprojektowanego z odpadów. Dokonał tego kolektyw NO MUDA, którego uczestnicy chcieli w ten sposób pokazać, że odpady można ponownie twórczo wykorzystać i tym samym uniknąć konieczności ich składowania czy ponownego odzyskiwania.

Projektantka jest zdania, że każdy produkt może zapraszać do relacji, inicjować je. Udowodniła to projektując szklankę-połączenie, która jest naczyniem, ale również – jak mówi Gabukow-Kowalska – zmysłowym i ergonomicznym narzędziem do zaspokajania pragnienia. W ten sposób powstała ergonomiczna szklanka, którą, co ważne w kontekście aktywizmu, jedna z polskich firm wyprodukowała bezodpadowo.

Przykładem łączenia dizajnu z aktywizmem jest także zaprojektowany przez Gabrielę Gabukow-Kowalską stolik kawowy, którego blat to pochodzące ze składowiska okno z plastikową ramą.

– Okna plastikowe są jednym z najrzadziej poddawanych recyklingowi odpadów. Ich konstrukcja jest wykonana ze stali i wielu różnych materiałów, co powoduje, że rozkręcanie ich i przygotowywanie poszczególnych elementów do odzysku jest za drogie – tłumaczy projektantka. – Właśnie dlatego jedynym sposobem przedłużenia cyklu życia tego produktu jest ich odsprzedaż do państw biedniejszych.

Nietypowy stolik kawowy udowadnia, że odpad przemysłowy można przeprojektować w taki sposób, aby stał się przedmiotem sztuki. Aktywizm Gabrieli Gabukow-Kowalskiej poszedł o wiele dalej. Obecnie nie projektuje już przedmiotów użytkowych, ale relacje i potrzeby społeczne.

Od 2016 roku realizuje autorski projekt „Co mogę dla Ciebie zrobić?” Pierwsza jego edycja realizowana była w Kraju Basków. Następne przeprowadzone zostały na wrocławskim Szczepinie (2017) i ze społecznością ukraińską, także w stolicy Dolnego Śląska (2018/2019). Celem działania jest identyfikacja głębokich, kolektywnych potrzeb danej grupy społecznej, a następnie wyrażenie ich za pomocą sztuki.

Galeria Sztuki - Foto: KIG (lca.pl)