Konferencja ptaków
Foto: WP(lca.pl)

„Konferencja ptaków” w reżyserii Słowaka Ondreja Spišáka to baśniowa adaptacja staroperskiego poematu, której - na potrzeby paryskiej realizacji sprzed 37 lat - dokonali Peter Brook, brytyjska legenda współczesnego teatru światowego, oraz trzykrotnie nominowany do filmowego Oscara francuski scenarzysta Jean-Claude Carrière (pisał m.in. dla Buñuela, Formana, Schlöndorffa, Kaufmana i Wajdy).

To opowieść o wyprawie ptaków w poszukiwaniu ich nieśmiertelnego króla-feniksa, którego nigdy nie widziały, a którego istnienie jest objawioną tajemnicą. Nie wszyscy uczestnicy wyprawy sprostają jej trudom. Po drodze niektóre zginą, uciekną, zrezygnują. Te, które dotrą do kresu podróży, czeka zaskakujący finał.

Przedstawienie oglądać można wprost, albo alegorycznie. Ptaki od starożytności są symbolem świętości i duszy ludzkiej, która po śmierci ulatuje z ciała (dlatego anioły przedstawiano jako uskrzydlone postacie).Inaczej odbierze spektakl sceptyk, inaczej mistyk. Racjonalista dostrzeże w nim piękną bajkę ze szlachetnym, pełnym mitów przesłaniem. Idealista odnajdzie walory duchowe w baśniowym poszukiwaniu uniwersalnej prawdy o tym, co dla niego podstawowe, choć pozazmysłowe.

Możliwy jest też inny, zdecydowanie współczesny i środkowoeuropejski, klucz do interpretacji przedstawienia zrealizowanego przez twórców nieprzypadkowo nazwanych „grupą wyszehradzką”. To doświadczenie pokolenia artystów i społeczeństw, które podejmowały próby odrzucenia systemu zniewolenia. Węgrzy, Czesi, Słowacy i Polacy – niczym ptaki w scenicznej opowieści – także zrywali się do lotu ku wolności, choć droga ku niej była długa, trudna, wieloetapowa, pełna przeciwności i ofiar, ale także zwątpienia i niewiadomego, czy cel jest osiągalny.

Ten trop sufluje plakat do przedstawienia autorstwa węgierskiego scenografa Szilárda Borárosa, na którym dostrzeżemy młodego Lenina z dudkiem (w przedstawieniu to przywódca ptasiego stada) na głowie, w szatach i pozie Chrystusa. W kraju, w którym obalanie komunistycznej dyktatury rozpoczęło się w stoczni im. Lenina, pod przewodem lidera z Matką Boską w klapie, taka artystyczna alegoria i synteza nie powinna dziwić.

Jeszcze inny trop podpowiada krytyk teatralny Łukasz Drewniak: „Konferencja ptaków” jest traktatem o wędrowaniu. O szukaniu niemożliwego, o ściganiu marzenia o idealnym porządku świata. Spišák uciekł w ostatniej chwili od politycznej i teologicznej interpretacji postaci Dudka-uwodziciela mas, dwuznacznego przewodnika przez cierpienie i czas, prowadzącego do władcy-boga, który być może wcale nie istnieje. Ale teraz patrzymy już na to przedstawienie inaczej. A co jeśli jest to najbardziej przejmujący spektakl o uchodźcach, jaki możemy sobie wyobrazić?

Klimat legnickiej inscenizacji, zespołowej kreacji aktorskiej z elementami tańca i pantomimy, silnie naznaczony jest muzyką, w tym aktorskimi wokalizami i wykonywanymi na żywo partiami granymi na unikatowych instrumentach. Takich jak odtworzony na potrzeby przedstawienia turecki yaybahar, misa tybetańska, wydające dźwięki rurki z PCV. Na scenie obecna jest także dwójka instrumentalistów (wiolonczela i flet).

- Muzyka nadaje całości nieco kosmiczny, na pewno metafizyczny charakter, podkreślając niezwyczajny charakter podróży, którą odbywają bohaterowie przedstawienia - zauważa czeski kompozytor Pavel Helebrand. - Użyliśmy wszelkich możliwości technicznych legnickiej sceny wykorzystując całą przestrzeń teatru tak, by także widzowie poczuli się uczestnikami ptasiej podróży – dodaje węgierski scenograf Szilárd Boráros.

W maju 2015 roku spektakl zdobył nagrodę jury społecznego 55. Kaliskich Spotkań Teatralnych. Wyróżnienie dla legnickiego zespołu zostało przyznane za „udowodnienie atrakcyjnej istoty czystej gry aktorskiej, ascetyczną skromność środków wspomagających efekty sceniczne oraz za przyjemność oglądania zespołu przyjaciół bawiących się w Teatr przez duże T”.

“Konferencja ptaków” na legnickiej Scenie Gadzickiego w sobotę i niedzielę 19 I 20 marca o godz. 19.00. Spektakle przedpołudniowe 17 i 18 marca o godz. 11.00. Bilet 28 zł (ulgowy 17 zł). Rezerwacja tel. 76 72 33 505 lub bilety@teatr.legnica.pl